Tarihe tek nokta perspektifinden bakıldığı için geçmişi dürüstçe ve samimiyetle anlamaya çalışmak pek mümkün değildir. Tarih bilimcileri her ne kadar tarihi olayların kendi dönemi içinde okunması ve değerlendirilmesi gerektiğini söyleseler de bu pek mümkün olmamakla birlikte aslında bir noktadan sonra fayda sağlamamaktadır. Olayları yaşanan dönem şartlarına göre değerlendirmek tarih ilmine objektif bir bakış kazandırsa da burada sorunlu olan ve gözden kaçırılan önemli nokta, objektifliğin tanımı belki kriterleridir. Aslında bu yönüyle bilimler içinde en dinamik ve bir o kadar da en dönek olan bilim alanı tarihtir.

Her topluma hatta her insanı hakkaniyetle kapsayan, kucaklayan ve koruması altına alan evrensel objektif bakış açısının varlığından bahsetmek mümkün mü? Hele hele bu, tarih söz konusu olduğunda yerel ve milli kapsayıcılığa sahip objektif bir tarih anlayışının ve bakış açısının mümkün olduğu söylenebilir mi? Kendi tarihi geçmişimize baktığımızda en tartışmalı konular olan dört halifelik dönemi, matbaanın topraklarımıza giriş serüveni, Tanzimat, Abdülhamit Han, Atatürk ve darbeler dönemi gibi mevzuları objektif bakış açısıyla en az bir tarihçiye sahip olduğumuz iddia edilebilir mi? Muhtemelen bu soruya olumlu cevap vermek isteyenler çıktığında herkes kendi ideolojik kutbunun fetişi haline dönüşmüş tarihçilerini örnek verecektir.

Bu yazımızda vurgulamak istediğimiz asıl konu tarihçilerin objektifliğini sorgulamaktan ziyade hangi ideolojik kutupta yer alırsa alsın hamaset bataklığına saplanmış tarihçilerin özelde kendi ideolojilerine, genelde toplumun selametine nasıl engel olduklarını vurgulamak ve dikkat çekmektir.

Ne yazık ki tarih yazınında ve okumalarında desteklenmek istenen ideolojik görüşe yatkın olan tarihî şahsiyetlerin kahramanlıkları sorgulanmadan ve eleştirel süzgeçten geçirilmeden yüceltilerek kusurlardan arındırılırken istenmeyen tarihî şahsiyetler ise hain ya da beceriksiz ilan edilmektedir. Bunun en güzel örneklerini yakın tarihimizin şahsiyetleri olan Abdülhamit Han, Sultan Vahdettin, Enver Paşa ve Atatürk ile ilgili kutuplaşmış tartışmalardır. Bizim buradaki meselemiz bu şahsiyetlerin kimler tarafından ve nasıl yüceltildiği veya aşağılandığı değil, yoğun bir hamaset vurgusuyla şahsiyetlerin birer fetişe dönüştürülerek tarih okumalarının kısır bir bağnazlığa sürüklenmesidir. Şahsiyetlerin kahramanlıkları üzerinden yazılan tarih, hamasetten arındırılmadığı sürece dünü hakkaniyetli bir şekilde gün yüzüne çıkarmayacağı gibi geleceğin inşasında da umut vaat etmemektedir.

***

                Şimdilik yazıyı burada sonlandırarak okurlar üzerinde bir merak duygusu oluşsun istiyoruz. Muhtemelen zıt kutuplara ait şahsiyetleri dile getirdiğimiz için okurlarımızın büyük çoğunluğunda iki tür beklenti oluşacaktır. Bir grup, kendisini bağnazlıktan kurtaramayıp eleştirdiğimiz kusurlu tarih anlayışını kendisine yakıştırmayıp karşıt bakıştan örnekler vereceğimiz beklentisine gideceklerdir. Diğer grup ise şahsiyetler üzerinden örneklendirmeler yaparak ağır ithamlarda bulunacağımızı düşünerek ön yargıda bulunacaklardır ve hatta bize karşı münafıklık ithamlarında bulunacaklardır. Mevcut tarih anlayışının dayattığı bu yaklaşımlar, içinde bulunduğumuz toplum itibariyle kaçınılmaz ve sıradandır. Zaten bizim de ele almak istediğimiz asıl mevzu bu sıradanlaşmış anlayıştır.

                Konuyu daha derinlemesine ve örneklere dayalı ele alacağımız başka bir yazıda buluşmak duası ile…