Uzun ve kasavetli Sovyet işgalinde bile oradaki Türkçe bizdeki kadar dejenere olmamış. Azerbaycan’a gittiğimde orada Kültür Bakanlığı’na “Medeniyet Vezareti” denildiğini görmüştüm. “Sosyal Yardım Bakanlığı: “İctimaî Teminat Vezareti.” Tayyarede (uçakta) yolculara “Cenablar, hanumlar!” şeklinde hitab ediliyor. Tuvalete (veya WC’ye) orada “rahathâne” mi deniliyordu tam hatırımda kalmamış...

Yakın tarihimizde bizde güzelim Türkçenin canına okundu.

1920’lerin zengin Türkçesi... Ömer Seyfeddin’lerin, Reşad Nuri’lerin, Yakub Kadri’lerin Türkçesi. Yazılı Türkçe, edebî Türkçe, Medenî Türkçe... 200 bin (yazıyla: iki yüz bin) kelime ihtiva eden Türkçe. Rakam size abartılı gelmesin. Bugün Fince’de bile bu miktarda kelime bulunmaktadır.

Zengin ve ince Türkçe’de “Evet efendim...” denilirdi. Kuru ve duru Türkçe’de aha, oha, muha, yuha deniliyor.

Ne lâtif, ne leziz, ne nefis... Bunun karşılığı “Amma da kral be!” oldu.

—Vâlide-i muhteremeniz hanımefendi nasıllar?

—Anan nasıl!

—Muhterem beyefendi...

— Sayın bay...

—Fakirhâneyi teşrif buyurmanızı istirham ediyorum...

—Bizim eve gel...

—Afiyettesiniz inşaallah...

—Nasılsın be!

Muhtemel olası... Mümkün olanak... Hakim beyefendi sayın yargıç...

Ah Türkçe sana ne oldu!

Dilimizdeki yabancı kelimeler atılmalı ve Türkçe arı ve duru olmalıymış.

Duru olsun derken pek kuru oldu...

Bende Almanca bir “Yabancı KelimelerLügati” var, o lisandaki yabancı kökenli kelimeleri ihtiva ediyor (içeriyor), otuz bin yabancı kelime... Geçenlerde aynı sözlüğün yeni baskısını gördüm, kapağında (50 bin yabancı kelime) diye yazılıydı, aradaki zaman içinde lisanlarını zenginleştirmek için 20 bin yabancı kelime daha almışlar.

Almancadan bunları atarsanız ne olur. Ortaya arı, duru, kuru bir “Öz Almanca” çıkar. Tatsız tuzsuz, berbat, yoksul bir dil.

Türkçe de böyle oldu. Onbinlerce Arapça ve Farsça kökenli kelimeyi attık, cascavlak ortada kaldık.

Paris’teki Gallimard yayınevi bir İstanbul ve civarı turist rehberi çıkartmış. Bunun 48’inci sayfasında ressama yaptırılmış resimler var. Geriye doğru bir baş işareti hayır mânâsına geliyor. Baş öne eğilirse evet demek. Sağa sola sallanırsa şüpheli... Hem olur, hem olmaz mânâsına... Zavallı Türkler, dillerini yitirdikleri için baş göz kaş işaretleriyle ifade-i meram ediyorlar... Allah hiç bir millete böyle bir yoksulluk vermesin.

Aynı rehberin 47’nci sayfasında “Yeni Türk nesilleri dedelerinin mezartaşlarını okumaktan âciz!” diye yazılı.

Bak ne güzel, dil devrimi sayesinde eski kitabeleri okumak zahmet ve külfetinden âzâde olduk. Yaşasın azadlık, yaşasın özgürlük!

Adam profesör olmuş, tarihî üniversite kapısının altından yedi bin kere geçmiş, yukarıdaki büyük kitabeyi okuyamıyor. Türkçe değil mi o kitabe? Türkçe ama bizimki elifi görse mertek sanacak kadar kör ve zır cahil. Zır cahil değil, zırzır cahil...

Böyle giderse karanlıkta anlaşamayacağız. Baş, kaş, göz, el işaretlerimiz görülemeyecek de ondan...

İmge simge ırlamak irdelemek olanak olasılık betik bellek ulusal Kamutay düttürü otlangaç...

Lisanımıza yerleşmiş, bizim olmuş yabancı Arapça ve Farsça kelimeleri atmak, Fuzulî Divanını çöpe atmak demektir. Biz zaten öyle yaptık.

Vatandaşın elinde çarşaf gibi lise diploması var ve Fuzulî Divanını zevk ve haz alarak okuyamıyor. Fuzulî’nin o şirin, o nefis, o yüksek Türkçesi ona Çince ve Tibetçe kadar yabancı.

Şeyh Galib’ten de bir şey anlamıyor, Ziya Paşa’dan da, Tevfik Fikret’ten de.

Fransa’da her yıl Molière’in piyesleri yeniden sahnelenir ve ahali akın akın gidip seyreder.Zevk alır, haz alır, güler, istifade eder.

Bizde 17’nci asırda yazılmış Türkçe bir kitabı, yüksek edebiyat ve tarih uzmanlarından başka kim anlar? Kimse!..

Tûti-i mucize-gûyem... Aha ne dedin.

Mustafa Kemal Paşa, 1919’da Samsun’dan Sultan Vahdettin’e çektiği telgrafı şu cümle ile başlatmıştı:

Atebe-i ulyâ-yı Hazret-i Hilafet-penahîye...

Kuru ve duru Türkçeciler soracaklar? Nesturî veya Süryanî lisanıyla mı yazmış bu telgrafı?

Hayır!.. Türkçe yazmış...

Lisan sadeleşmesin mi? Elbette sadeleşsin. Lâkin fakirleşerek, kuşa çevrilerek, kuru hale getirilerek, yeni nesilleri eski kitapları anlamaz hale sokarak değil.

Mektebi okul yapmanın ne lüzumu vardı?

Muallim kelimesi size batıyordu mu ki, kalktınız durup dururken öğretmen yaptınız?

Hakimin ne kabahati vardı ki, yargıç oldu?

Kanunu niçin Çingiz yasası yaptınız?

Bırakın arı duru Türkçe mavallarını. Siz yeni nesilleri millî kültürden ve kimlikten uzaklaştırmak için yaptınız bu devrimi ve devirdiniz o ulu çınar zengin Türkçeyi.

İngiliz Türkoloğu Hony alay ediyor: I’nın üzerine yanlışlıkla bir nokta konulursa “Diş İşleri Bakanlığı” olur diyor.

Hürriyet bir yerinize mi battı ki, özgürlük yaptınız?

Şu güzelim edebî Türkçenin başına gelenleri görüp de deli olmamak, divane olmamak mümkün mü?

Yazı:Mehmet Şevket Eygi –Millî Gazete- 11.10.2006